Z fajką na grzybach

Jesień – mimo chłodu i deszczów kocham tę porę roku. Piękno lasu w tym czasie jest niezaprzeczalne. Ma się wrażenie, że wszystko wokół zatrzymało się w czasie, a cisza koi najbardziej skołatane nerwy. Czas odlotu ptaków, żerowania dzików przed zimą oraz rykowisko jeleni. Ale to co dla mnie ważne, to czas wypraw na grzyby.

Jeśli tylko mam czas, to uciekam do lasu i szukam grzybów. Oczywiście nieodłącznie ze swoja fajeczką. Celowo napisałem – szukam grzybów, ponieważ ich trzeba szukać. Obserwowałem nie raz różnych grzybiarzy, prawie biegających po lesie i narzekających, że w tym roku znów nic nie rośnie. Dla nich grzyby musiałyby rosnąć jak zagony marchewki. A przecież wyprawa do lasu grzyby ma być przyjemnością i obcowaniem z przyrodą. Nie jeden raz idąc za takim pędziwiatrem znajdowałem wiele niezebranych przez niego dorodnych grzybów. Zawsze wtedy pada pytanie: „jak pan to robi”? A ja po prostu ich szukam i rozkoszuje się swoją fajką. Dlatego postanowiłem podzielić się z szanownym gronem Fajkanetowiczów moimi sposobami na grzyby.

Grzybnia aby wytworzyć owocniki, które my potem zbieramy, potrzebuje wilgoci i ciepła. Ciekawą rzeczą jest fakt, że grzybnia nie wytwarza owocników w czasie pełni księżyca. Po prostu grzyby wtedy nie rosną. Można znaleźć oczywiście w czasie pełni księżyca jakiegoś grzybka, ale będzie to taki, który urósł przed pełnią. Kiedy spaceruje po lesie to szukam właśnie takich miejsc, gdzie się trzyma wilgoć. Będą to młodniki sosnowe w fazie – jak to mówią leśnicy – drągowiny. Tam gdzie jest sporo mchu, są jeszcze nie do końca zatarte przez czas ślady po bruzdach w których sadzono ten las. Można w taki młodnik bez przeszkód wejść. Tam przede wszystkim znajduje podgrzybki.

Na kozaki wybieram się w brzeziny, czyli takie części lasu, gdzie rosną brzozy. W Wielkopolsce był taki zwyczaj odziedziczony po Niemcach, że brzozy sadzono także wzdłuż dróg leśnych. Tam też można znaleźć kozaki. Zazwyczaj w brzezinach rośnie trawa, ona trzyma wilgoć i tam właśnie będą kozaczki. Kanie – grzyby często niestety przez niedoświadczonych grzybiarzy mylone z muchomorem sromotnikowym – szukam w miejscach nasłonecznionych, na brzegach lasu i polan śródleśnych. Są wyborne, gdy się je przyrządzi jak kotlety w panierce. Bardzo je lubię.

Tak dla ciekawości i sprawdzenia czytelników chciałbym w tym miejscu umieścić zagadkę. Zdjęcie pod spodem przedstawia dwa różne grzyby.  Proszę podać który z nich to kania, a który to muchomor sromotnikowy.

Prawdziwki czyli inaczej borowiki trafiają się w dąbrowach lub buczynach. Kiedy będziecie chodzić za grzybami to zwróćcie uwagę czy w lesie do którego przyjechaliście, leśnicy dokonują przebudowy drzewostanu. Można to poznać po wyciętych w monokulturach sosnowych tzw. gniazdach, czyli kilkuarowych powierzchniach w kształcie okręgu, gdzie posadzony jest dąb, buk lub jodła. Taka zmiana jest związana z przywróceniem pierwotnego stanu lasów. Każdy gatunek drzewa ma swoje wymagania glebowe i w takich warunkach najlepiej rośnie. Kiedyś za czasów PRL była stosowana zasada sadzenia na niżu sosny, a w górach świerka, ponieważ dzięki tym szybko rosnącym gatunkom można było zaspokoić zapotrzebowanie przemysłu – przede wszystkim kopalni. Powstawały wielkie monokultury, często jednowiekowe i jednopienne, bardzo wrażliwe na występowanie szkodników. Dochodziło nawet do tego, że aby zlikwidować atak jakiegoś szkodnika, lasy były opryskiwane z samolotów środkami chemicznym. Efekty tej polityki można zobaczyć w Sudetach, gdzie do dzisiaj leśnicy walczą z klęską ekologiczną – zamieraniem drzewostanów świerkowych. Takie gniazda z posadzonym bukiem lub dębem na początku są ogrodzone, aby jelenie lub sarny nie zjadły młodych sadzonek – to ich przysmak. Do puki są one uprawą, to nie można na ich teren wchodzić pod karą mandatu. W momencie gdy zostają rozgrodzone – leśnicy mówią – kiedy uciekną spod pyska – to można tam wchodzić. W takich młodnikach znajdziemy prawdziwki. Oczywiście w starym lesie bukowym czy dębowym też.

Maślaki rosną przede wszystkim w młodnikach sosnowych. Ale już za stary jestem na chodzenie na czworakach i przedzieranie się™ przez chaszcze. Dlatego przechadzam się po granicy takiego młodnika i zbieram maślaczki. Można także znaleźć w miejscach gdzie rosną grupy modrzewi maślaki złociste. One występują zawsze tam gdzie rosną modrzewie.

Za króla grzybów uchodzi prawdziwek, lecz za prawdziwy rarytas uznawany jest rydz. Niestety na moim terenie rydze nie rosną i są prawdziwą rzadkością. Znajdziemy je w lasach górskich pośród świerków.

Kiedy znajduje jakiegoś grzyba, to przykucam i delikatnie wykręcam go ze ściółki. Rozglądam się wokół czy gdzieś obok nie rośnie następny. Zazwyczaj grzyby rosną po kilka obok siebie. Gdy już je zerwę i oczyszczę, to obchodzę powoli to miejsce po obwodzie ósemki i zawsze znajduje kolejne. To są oczywiście moje zwyczaje grzybiarskie i moje doświadczenie dostosowane do specyfiki lasów rosnących na moim terenie. Każdy może mieć inne, ale też możecie skorzystać z mojego.

Nie cierpię w lesie śmiecenia. Idą niedzielni grzybiarze i wyrzucają butelki po napojach, piwie, alkoholu, woreczki po chipsach i słodyczach, opakowania po papierosach, a do tego hałasują, krzyczą, płoszą ptaki i zwierzynę. Wjeżdżają samochodami w głąb lasu, a nawet na uprawy. W Polsce obowiązuje całoroczny zakaz wjazdu pojazdami mechanicznymi do lasu. Samochód należy zostawić na poboczu lub wyznaczonym parkingu leśnym. W innym wypadku grozi mandat nałożony przez straż leśną. Pamiętajmy też, że w czasie suszy obowiązuje całkowity zakaz wstępu do lasu, nie mówiąc już o paleniu ognisk, a nawet tytoniu.

A oto moje grzyby z ubiegłej soboty :)

Lubię wyjeżdżać jesienią na grzyby. Rozkoszować się ciszą i ulubionym tytoniem. Przemyśleć niektóre sprawy. Zabierać rodzinę i uczyć synow zwyczajów zwierząt, pokazywać tajne rodzinne miejsca przekazywane z ojca na syna, w których zawsze znajdą grzyby.

Życzę wszystkim udanego grzybobrania!

TAG